Het Laer

Op deze pagina vindt u informatie over het Laer.

Ligging Het Laer ligt bij Ommen, aan de weg naar Vilsteren (aan Het Laer 2).
Ontstaan Het kasteel wordt in 1382 voor het eerst genoemd.
Geschiedenis

De oudste vermelding van havezate ’t Laer dateert uit 1382 toen Hugo van den Laer het goed van de bisschop van Utrecht in leen ontving. Hugo van den Laer behoorde tot het geslacht van Verssen of Varssen, uit de gelijknamige buurtschap onder Ommen. De laatste generatie van deze familie Laer op ’t Laer waren Hendrik van Laer en zijn vrouw Agnes van Oldeneel die er vanaf 1433 zetelden. Het Laer werd toen een achterleen van het huis Hoenlo. Lange tijd daarna werd een zijtak van de Van Laers met het goed beleend.

De tekenaar A. de Haen heeft het "nieuwe" Laar in 1732 qetekend. Bij die tekening is bet volgende commentaar gegeven:

Laer twee huizen zijn er die deezen naem voeren waaraf het eene gevonden wordt het Oude Laer; 't andere het nieuwe Laer; wat het Oude Laer aangaet; 't zelve wordt gemeenluk, het Laer van Niebrugge bijgenaemd. Wat nu aangaet het Nieuwe Laer dit is aen de Vecht tegen over de Stad Ommen geleegen en door mij in den jaer 1732 uitgetekend, het is ~een vierkant Nieuw gebouw, voor omtrent dertig jaeren daer van den grond af opgebouwd; niet verre van dit huis, ziet men nog den gronds lag en puinhoopen vant Oude huis 't welk hier plagt te staan, op een vierkant p7ein, aen drie zijden met een watergracht omringt; en weinig jaeren geleeden door den eigenaar van het adelijke goed is doen afbreeken stellende een Bak en bouwhuis op deze grondslagen in plaats."

In 1744 werd Het Laer door Jan Lodewijk graaf van Rechteren verbouwd tot een gebouw in Franse stiji. Het huis deed met name dienst als jachtslot. Het Laer stond in de Besthmer Marke.
Een Marke is een vereniging van personen, die van oudsher gronden in onverdeelde eigendom bezitten.
De eigenaren hadden het recht van het verschijnen op de landdagen, het recht van visserij op de Regge en de Vecht en een bank in de Nederlands Hervormde kerk in Ommen.
Bovendien was Het Laer, samen met de havezates Eerde en Arendshorst gerechtigd tot een voordracht voor een benoeming van een predikant in Ommen.
De Besthmer Marke heeft tot 1853 bestaan. Een belangrijk deel van de daarin gelegen gronden behoorde al in 1458 tot het "huis Het Laer". In 1487 werd een plan tot verdeling der markegronden gemaakt en werden de gronden verdeeld onder de daartoe gerechtigde boeren.

Voorheen hadden we de volgende tekst staan:
Zeker is dat op de plaats, waar de Regge en de Vecht samenstroomden voor de 13e eeuw een versterkt kasteel stond.
De omtrek van de oorspronkelijke gracht is nog te zien, direkt links voor de brug over de Regge in de richting van Vusteren. Een groepje eikebomen en het restant van de gracht markeren deze plaats.

De overlevering zegt, dat dit kasteel volledig is verbrand toen Reinolt van Coeverden zich in 1229 onderwierp aan Bisschop Wilbrand van Utrecht.
Voor het tegenwoordige huis 't Laer zijn er twee versterkte kastelen geweest met die naam. Het slot 't Laer was in 1380 een versterkt slot, door grachten omgeven. Het was eigendom van Jutte van Laer, erfdochter van de oudste generatie en Engelbert van Same. Deze Engelbert van Salne maakte het de kooplieden, die met hun koopwaren (o.a. Bentheimer zandsteen) de Regge en De Vecht afkwamen erg lastig. Zijn tolheffing was voor de steden Kampen, Zwolle en Deventer en de Bisschop van Utrecht een doom in het oog.
Een belegering van het kasteel was het gevolg. Het slot te Laer werd met de grond gelijk gemaakt.
Bij het verdrag van verzoening, dat Engelbert op 25 mei 1380 met de bisschop en de drie steden sloot, moest hij beloven voortaan niets meer vanuit zun huis te Laer tegen de andere partij te zullen ondernemen.

In 1384 kwamen Engelbert en Jutte met de bisschop en de drie grote steden overeen dat "die hoffstede tot Laer ende voirgeborchte mit hoeren vesten ende begrepen (d.w.z.: wat erbij hoort), hoe dat gelegen is, dair wij plegen te woonen, slichten ende effen maken moegen tot alien tijden wanneer sij dat wil len".

Ook moesten zij beloven, dat zij, en later hun nakomelingen, qeen nieuwe vesting noch aan de ene Vechtoever noch aan de andere Vechtoever zouden bouwen, tenzij de bisschop en de drie steden hiervoor hun toestemming qaven.
Zijn zoon, Hendrik van Laer, moest in 1395 deze overeenkomst bevestiqen. In 1423 bekrachtigde Johan van Laer de schikking van zijn grootouders en van zijn vader Hendrik inzake het slot te Laer. In 1439 bouwde Rudolf van Laer, met toestemming van de bisschop van Utrecht en de drie steden, het tweede huis te Laer vlak bij de huidige brug over de Regge. De tegenwoordige havezate Het Laer werd eind 1600 gebouwd op de huidiqe plaats.

Bewoners Huize 't Laer is in de loop der eeuwen in verschillende handen geweest. Voor zover bekend volgen hier de bezitters:
1520 Boldwijn van Laer
1578 Ernst Mulert
1608 Anthonie van Doornick
1626 Helmich van Doornick
1630 Reint ter Bruggen
1666 Zweder van Voorst
1675 Willem ter Bruggen
1682 Thomas Ernst Danckelman
1727 William Frederick Danckelman
1739 Johan Lodewijk graaf van Rechteren
1762 Jan van Herzeele
1770 Hendrik Jacob Schomaker
1782 Johan Martin van der Upwich
1786 Rudolf Sandberg
1808 Albertus Sandberg
1843 Albertus Sandberg Jr.
1888 Sandbergstichting
1901 Mij. Land- en Bosbouw het Laer gevestigd te Hengelo
1910 Rudolf Theodorus Baron van Pallandt
1913 Philip Dirk Baron van Pallandt
1924 De Eerde Stichting te Ommen
1931 Philip Dirk Baron van Pallandt
1932 Gemeente Ommen
Huidige doeleinden Landgoed Het Laer biedt verschillende mogelijkheden. Hierbij kunt u denken aan o.a. vergaderingen, recepties, (huwelijks)feesten, produktpresentaties of bijvoorbeeld een stijlvol diner. De havezate beschikt over meerdere ruimten die in combinatie een stijlvol decor vormen. Zie ook: http://www.laer.nl of per E-mail: landgoed@laer.nl
Toegankelijk Het gebouw is alleen voor hiervoor genoemde doeleinden geopend.
Foto's Foto 1 (voorkant)
Foto 2 (voorkant)
Foto 3
(voorkant)
Foto 4 (voorkant, 17 september 1988)
Foto 5 (voorkant, 17 september 1988)
Foto 6 (voorkant zwart/wit, ansichtkaart van rond 1900)
Foto 7 (voorkant zwart/wit)
Foto 8 (achterkant, 17 september 1988)
Foto 9 (luchtfoto)
Foto 10 (luchtfoto)
Foto 11 (de tuinen)
Foto 12 (de tuinen)
Foto 13 (het prieeltje)
Foto 14 (bruggetje in het park zwart/wit)
Foto 15 (ansichtkaart uit 1920 met daarop de dikste den van Het Laerbos)
Foto 16 (vaag op de achtergrond bevindt zich de ijskelder. De bewoners van Het Laer bewaarden vroeger hier ijs uit de gracht. Het ijs werd onder andere verstrekt aan het toenmalige groene kruis en werd uiteraard ook voor eigen doeleinden gebruikt. Momenteel doet de ijskelder dienst als slaapplaats voor de vleermuizen. De zoldering schijnt bezaait te zijn met deze op de kop hangende diertjes)
Foto 17 (vanaf het huis gezien zwart/wit, rond 1900)
Tekening 1 (tekening zwart/wit, door H. Spilman, 18e eeuw)
Bronnen Tekst: http://www.laer.nl en via Christiaan Heerma van Voss: Kuijl, E. van der: Bureauonderzoek Archeologie Plangebied Laarmanshoek te Ommen, gemeente Ommen Hamaland Advies Vof, Zelhem. 2011, p.15
Foto 1: http://www.uitgaanstips.com (uit de lucht)
Foto 2: http://www.huwelijk.nl/
Foto's 3 en 9 t/m 16: http://www.laer.nl
Foto's 4, 5 en 8: Albert Speelman
Foto 6: Kastelen, havezaten en landh
uizen in Overijssel in oude ansichten / A.I.J.M Schellart, 1974
Foto 7: onbekend
Foto 17: Nederland 1908 / A. Weststrate, Zeelandboek.nl
Tekening 1: via Albert Speelman

Zie ook http://kastelen.startpagina.nl!