Plattenburg

Op deze pagina vindt u informatie over Plattenburg.

Ligging Plattenburg ligt in Vollenhove (aan de Bisschopstraat 52-54).
Ontstaan Het huis is in de 17e eeuw gebouwd.
Geschiedenis

Heeft een 17e eeuwse oorsprong maar is in 1715 herbouwd en heeft toen havenzatherechten gekregen. De ingang dateert uit het midden van de 18e eeuw.
Van 1839 tot 1877 heeft het kantongerecht Vollenhove hier gezeteld.
Vanaf 1890 tot 1997 was het pand in gebruik door het waterschap Vollenhove.

De bouwhistorie van Plattenburg gaat ten minste terug tot de late zestiende eeuw, zoals het linkerdeel van de voorgevel met zijn renaissanceboogjes nog duidelijk laat zien. Dit deel is aan de straatzijde gedeeltelijk onderkelderd met een ribgewelf. Een tweede kelder, daarnaast liggend, is al lang geleden dichtgemetseld. Volgens historieschrijver Westra van Holthe is in 1944 een gat gemaakt in de tussenmuur en bleken zich daarachter enkele gemetselde bakken te bevinden. De tussenmuur is nu weer gedicht.

Volgens dezelfde schrijver had Plattenburg oorspronkelijk drie puntgevels haaks op de Bisschopstraat, in plaats van het huidige dubbele schilddak met zakgoot parallel aan de straat. Westra van Holthe baseert zich daarvoor op de kapconstructie, maar zijn opmerking lijkt ondersteund te worden door de bekende kaart van Vollenhove die Bleau in 1649 publiceerde in zijn Groot Toneel der Steden (Novum ac magnum theatrum urbium Belgicae foederatae). Daarop is ter hoogte van het huidige Plattenburg inderdaad een aantal puntgevels te zien. Waarschijnlijk is het oorspronkelijke pand ingrijpend verbouwd toen de Staten van Overijssel het op 27 maart 1715 de status van havezate verleenden. Die status werd overgedragen van een ander huis, later bekend als Oud Plattenburg, dat meer naar het westen in de Bisschopstraat lag en in de negentiende eeuw moet zijn afgebroken. Een document uit 1675, waarin de naamgeving van de diverse Vollenhoofse havezaten wordt verklaard, merkt over (Oud) Plattenburg op dat het ‘zo laag en plat van dak’ was.

Wat daar ook van waar is, in zijn tegenwoordige staat dateert het nieuwe Plattenburg overwegend uit het begin van de achttiende eeuw, toen het rechterdeel werd aangebouwd en de huidige voordeur en centrale gang hun plaats kregen. De 16 schuiframen die de aanblik van de voorgevel bepalen, moeten begin negentiende eeuw zijn gemoderniseerd. Alleen in de oostgevel bevindt zich nog een enkel ouder, laat achttiende-eeuws raam.

De overdracht van de havezatestatus in 1715 vond plaats op verzoek van ritmeester Jan Sloet, die Oud Plattenburg op 24 februari 1705 had gekocht van Johan van Diest, heer van Segwart, Palesteijn en Liptz, en zijn echtgenote Amilia van Montzvelt. Jan Sloet woonde op dat moment in het huidige Plattenburg.

Jan Sloet van Plattenburg stierf in 1722 en zijn broer Arent Herman tot Tweenijenhuizen en Hagensdorp, de drost van Vollenhove, aan wie het huis in eerste instantie vererfde, overleed in 1728. Beiden waren ongehuwd, waardoor Plattenburg uiteindelijk toeviel aan de nakomelingen van een derde broer: Coenraad Willem Sloet tot Lindenhorst, die reeds in 1724 was overleden.

Dat  had echter nog wel wat voeten in de aarde. Jan Sloet had namelijk buiten echt bij eneJudit Elizabet Wernars twee kinderen verwekt, die hij ook als de zijne had erkend. In zijn testament wees hij hen aan als enige erfgenamen. Na zijn dood, in 1722, zouden zijn kinderen hem dus in het bezit van Plattenburg opvolgen.

Jans broer Arent Herman beloofde de nalatenschap in het voordeel van de minderjarige kinderen af te handelen. Op zijn voorstel deed Judit afstand van hun aanspraak op de erfenis in ruil voor enkele schuldbekentenissen. Het testament werd daarna door de drost in het haardvuur gegooid. Hij kreeg echter spijt en wilde van de schuldbekentenissen af. Aanvankelijk slaagde hij erin om ze weer in zijn bezit te krijgen, maar werd door Judit gedwongen om ze weer terug te geven. Volgens haar bewering zou hij daarbij de schuldbrief met de hoogste waarde hebben achtergehouden, maar dat werd door de drost ontkend.

Arent Herman overleed voordat hij de boedel had afgehandeld. Op zijn sterbed vermaakte hij zoals gezegd zijn nalatenschap, waaronder Plattenburg, aan de minderjarige kinderen van zijn reeds overleden broer Coenraad Willem Sloet. Hun moeder, Anna Judit van Echten, verkocht Plattenburg in 1729 aan haar broer Philip Gerrit, ervan uitgaande dat zij er de wettige zeggenschap over had gekregen. Toen Philip Gerrit echter vanwege Plattenburg zitting wilde nemen in de Staten, kon Judit Wernars dat verzoek niet onbetwist laten. De boedel was immers nog niet afgehandeld en Plattenburg was volgens haar dus nog eigendom van haar kinderen. Zij maakte de kwestie aanhangig voor het stadsgericht van Vollenhove.

De precieze afloop is onduidelijk, maar in 1731 nam baron Van Echten toch als heer van Plattenburg zitting in de Staten. In 1738 deed hij dat als heer van Oldruitenborg, een andere havezate die hij inmiddels had verworven. Dat bood hem de mogelijkheid om Plattenburg op 3 maart 1747, met het recht van verschrijving, door te verkopen aan zijn broer kapitein Evert Jan van Echten.

Reeds op  4 augustus 1752 werd Plattenburg wederom verkocht. De nieuwe eigenaar was Lodewijk Arent Sloet, een neef van de broers Van Echten. Lodewijk, gehuwd met Johanna Geertruida Juliana van Sijtzama, werd van Plattenburg verschreven in 1774. Hij was de laatste mannelijke Sloet die het huis zou bewonen. In een testament van 12 november 1780 vermaakte hij zijn onverdeelde boedel aan zijn drie dochters, met de bepaling dat de twee jongste kinderen tot hun beider meerderjarigheid op Plattenburg zouden mogen wonen. Bij nader testament van 27 augustus 1791 vermaakte hij Plattenburg echter aan zijn dochter Johanna Catharina, gehuwd met baron Floris Willem Sloet tot Warmelo en Kersbergen. Hij bedong bij die gelegenheid dat havezate en bijbehorende goederen (waaronder toen nog aanzienlijk meer grond, alsmede huis en schuur aan de overzijde van de Bisschopstraat) niet buiten de familie verkocht zouden mogen worden zolang er wettige nakomelingen zouden zijn.

Na de dood van Johanna is Plattenburg evenwel via haar zuster Anna Johanna Judith Sloet van Plattenburg, die gehuwd was met baron Frederik Alexander van Ittersum tot Oosterhof, rond 1800 in het bezit gekomen van de familie Van Ittersum.

De oudste zoon van Anna en Frederik, Willem van Ittersum, heer van Plattenburg, werd in mei 1776 nog geboren in Raalte, een jaar na het huwelijk van zijn ouders. Ook de beide andere kinderen van het echtpaar Van Ittersum-Sloet werden in respectievelijk 1779 en 1787 nog buiten Vollenhove geboren. Willems eerste kind, Jan Arent, kwam echter op 31 december 1803 op Plattenburg ter wereld, evenals zijn zeven andere zonen en dochters. De laatste Van Ittersum van Plattenburg die in Vollenhove geboren werd was Anna Susanna Elisabeth Cathérine, op 19 juni 1814.

De familie moet Plattenburg verlaten hebben tussen vóór 1837. In dat laatste jaar werd namelijk het nieuwe kantongerecht gehuisvest in de oude havezate. Die bood niet alleen onderdak aan griffie en rechtszaal, maar diende aanvankelijk ook als woning van de rechter.

Op 7 september 1863, waarschijnlijk na de dood van Willem van Ittersum, verkochten zijn kinderen Plattenburg aan de Vollenhovenaar Teunis Spit, onder meer actief als veerschipper op Amsterdam. Die herstelde het inmiddels vervallen huis met materiaal van de havezate Cannevelt, die al in 1862 door de Van Ittersums aan Spit was verkocht en in 1863 door hem werd afgebroken. Cannevelt lag recht achter de tuin van Plattenburg aan de Groenstraat (op de plek waar later een kleine villa werd gebouwd) en was in 1817 aangekocht door Willem van Ittersum. Die moet met zijn gezin in elk geval nog in 1825 in Plattenburg gewoond hebben. In dat jaar vond een grote overstroming plaats en de Bisschopstraat werd afgedamd. Tegen de dam voor het huis van de heer Van Ittersum stond het water toen 75 centimeter hoog, aldus de kronieken.

Spit zette de verhuur van Plattenburg aan het kantongerecht voort, maar verhuurde het pand vanaf 1873 ook aan het waterschap (‘Eerste Dijkdistrict’) Vollenhove. Toen Vollenhove in 1877 zijn kantongerecht verloor, bleef alleen het waterschap in Plattenburg gehuisvest

In augustus 1882 werden mogelijk nog reparaties aan Plattenburg uitgevoerd met materiaal van de in dat jaar afgebroken havezate Tweenijenhuizen. Spits kasboek van Cannevelt en Pllattenburg vermeld een partij van 650 stenen en 20 blauwe vloertegels. De tegels zijn in Plattenburg echter niet traceerbaar gebleken.

Het waterschap besloot Plattenburg met een deel van de tuin op 1 januari 1890 te kopen van Ari Spit, opzichter van het waterschap, die het in 1879 van zijn vader had geërfd. Het grote huis bood daarna niet alleen onderkomen aan dijkgraaf en dijkbestuur, maar ook aan huisarts Van Duin (1887-1906). De tuin werd afzonderlijk verhuurd, onder meer als speelterrein voor de jonge freule Sloet van Marxveld (1893-1895). Een ander deel van de tuin, aan de Groenestraat, was in gebruik als tennisbaan.

Het waterschap heeft Plattenburg al met al ruim 120 jaar in gebruik gehad. Tijdens die periode zijn regelmatig verbouwingen uitgevoerd en ook werd een deel van tuin en erf afgestoten. Nog steeds is het perceel echter één van de grootste in de bebouwde kom van Vollenhove.

In 1997, na een fusie met andere waterschappen, verkocht het waterschap de havezate aan de woningstichting Brederwiede. Die verhuurde Plattenburg gedurende enkele jaren aan de gemeente Brederwiede. Begin 2000 werd nog een grootscheepse restauratie uitgevoerd, waarbij niet alleen het dak werd vervangen maar ook enkele lelijke verbouwingen uit de jaren ’60 teniet werden gedaan.

Toen ook de woningstichting fuseerde en gemeentelijke herindeling leidde tot een overschot aan kantoorruimte, werd besloten om Plattenburg opnieuw te verkopen.

Op 18 december 2002 kwam Plattenburg voor het eerst sinds 1863 weer in particuliere handen en werd het na 165 jaar weer in gebruik genomen als woonhuis.

Bewoners Zie hierboven.
Huidige doeleinden Voorheen was het pand eigendom van de Woningstichting Brederwiede. Er was een expositieruimte ondergebracht in een deel van het gebouw. De rest van het gebouw was in gebruik door de Gemeente Brederwiede.

Havezate Plattenburg in Vollenhove wordt nu ook gebruikt voor bed & breakfast. Zie ook: http://www.vintagegroup.nl/?pid=5.
Toegankelijk
Foto's Foto 1 (voorkant)
Foto 2 (voorkant)
Foto 3 (voorkant)
Foto 4 (voorkant)
Foto 5 (voorkant, 31 mei 2002)
Foto 6 (voorkant, 31 mei 2002)
Bronnen Foto's 1 en 2: Frans Kerstens
Foto's 3 en 4: Peter van der Wielen (zijn collectie is in bruikleen bij de NKS)
Foto's 5 en 6: Albert Speelman
Tekst: Eric Rijnders en http://www.flnet.nl/~0verhoeven03/havezate.htm

Zie ook http://kastelen.startpagina.nl!